zaterdag 7 maart 2009

Een werkdag die in het teken staat van stempels maken! Anton raakte vorige maand op de Donateurs-middag van de Stichting Handboekbinden in Amsterdam zo geïnspireerd door hetgeen Marijke Raymakers vertelde over het bewerken van de kopsnede met eigen gemaakte stempels van gummetjes, dat hij thuis direct met deze techniek is gaan experimenteren.


experimenten van Anton


Vandaag brengt hij zijn enthousiasme en kennis op ons over.

Anton laat zien hoe hij te werk is gegaan.
Eerst een plaatje overtekenen op kalkpapier met een zacht potlood,
of zelf een tekeningetje maken.

overtrekken afbeelding met zacht potlood

Vervolgens het kalkpapier met de beeldzijde op een gum leggen,
met een vouwbeen over het getekende plaatje wrijven
en zie: de potloodafdruk staat perfect op het gum.

kalkpapier met beeldzijde op gum
met vouwbeen over achterkant tekening wrijven
resultaat op gummetje

De tekening staat nu op het gummetje en de contouren worden met een smal linogutsje weggesneden.


wegsnijden contouren

Daarna kunnen grotere delen met een bredere linoguts weggehaald worden.
Om alles heel goed te zien en nauwkeurig te bewerken kun je gebruik maken van een loupe !!!

snijden met een brede linoguts
werken met een loupe


stempel en stempelproefdrukken

Vervolgens druk je de stempel licht op een inktkussen,
of haal je een inktkussentje of rolletje waarmee je verf of inkt opgenomen hebt, over het stempeltje.

Door nu een proefdruk te maken kun je zien of de afbeelding goed gestempeld wordt
of dat er rondom nog verfijnder gewerkt moet worden door storende delen weg te snijden.

Meestal wordt aangeraden om dat overbrengen van de tekening te doen met carbonpapier of door met een hard potlood over de achterkant van de tekening alle lijnen over te trekken.
Dat zijn weliswaar goede methodes want daardoor komt de tekening ook op het gum te staan, maar wrijven met een vouwbeen gaat duizend keer gemakkelijker en het grote voordeel is dat je geen enkele lijn vergeet over te nemen. Maar wat nog belangrijker én handiger is: je hoeft het ontwerp niet in spiegelbeeld te tekenen!

Neem bijvoorbeeld letters en cijfers. Op het kalkpapier kun je gewoon de letters en cijfers of woorden schrijven die je wilt stempelen. Je legt daarna het kalkpapier met de beeldzijde op het gum, wrijft met het vouwbeen erover en klaar is je spiegelbeeld van letter, cijfer of woord!


van ontwerp naar stempelafdruk


de proefdruk toont duidelijk aan dat de stempel nog bewerkt moet worden

Wat een verrassing: Anton heeft voor ons allemaal gummetjes, mesjes en kalkpapier meegenomen zodat we direct aan de slag kunnen gaan en dat doen we dan ook volop, met wisselende resultaten. Jammer dat Jopie dit allemaal moet missen omdat zij vandaag verhinderd is. We merken wel dat voor pietepeuterig werk hele fijne mesjes én goede ogen nodig zijn!


het anker van Berjan de eerste proefdruk


na verfijning van de stempel de perfecte afdruk


letters van Marjolein en vogels van Anton en Ine


Fem en Frans zwoegend op het snijwerk


de Franse lelie van Bert

Naast het experimenteren met stempels worden er ook nog boeken bekeken en ervaringen uitgewisseld. Bert heeft op de wekelijkse boekenmarkt op het Spui in Amsterdam een ware vondst gedaan, die hem zeker nog een aantal jaren herstelwerk garandeert ! Het betreft een boek van FLAVIUS JOSEPHUS
hoogh-beroemde Joodsche Historien ende boecken. Noch Egesippus vande Ellendighe verstoringe der Stadt Jerusalem. We zijn benieuwd naar het uiteindelijke resultaat.


FLAVIUS JOSEPHUS

Marjolein heeft tegenslagen met de perkamenten spitselband (boekmodel 11 van Goddijn) en ze heeft duidelijk gemerkt hoe hygroscopisch perkament is. Het boek zag er perfect uit nadat ze het in haar werkkamer ingebonden had . Maar toen het boek een paar dagen in de woonkamer lag, ontdekte ze dat de band helemaal kromgetrokken was door krimp van het perkament en dat het perkament op enkele plaatsen rimpels vormde. Hoe dit probleem op te lossen ?? We opperen het idee de band weer vochtig te maken, de rimpels er krachtig uit te strijken met een vouwbeen en daarna het boek tussen absorberend papier en zinken plaatjes onder bezwaar te laten drogen. En vervolgens het boek in een foedraal op te bergen.
We horen het graag als iemand een andere suggestie heeft.

spitselband, net ingebonden met rechte platten

spitselband met 'werkend' perkament en kromgetrokken platten

Marjolein laat ook de andere door haar gemaakte boeken zien:

boekmodel 12, de brocheerder of ingenaaid boek uit de 18de eeuw,
gebonden in een eigen gemaakt stijfselmarmer.



boekmodel 13, de Bradelband uit de 18de eeuw, gebonden in een eigen gemaakt terpentijmarmer.
Het papier van het boekblok heeft fraaie, ragfijne imitatie-schepranden,
verkregen door ieder blad met een vouwbeen langs een lineaal te 'snijden'.
een enorme klus, maar met een prachtig resultaat.

boekmodel 14, de omslagband met lias, of langsteekband, ook uit de 18de eeuw,
gebonden in Elefantenhaut.

Ik (Ine) heb boekmodel 10 klaar, de Franse Band, met kartonnen platkernen, gesloten scharnieren, verzonken bindingen , losse rug, chemise en foedraal. (20ste eeuw). Voor het boekblok heb ik handgeschept papier van de Middelste Molen gebruikt. De schutbladen zijn van Elefantenhaut. Heel lang geleden heb ik - toen ik nog geen kennis had van leer- op een beurs het leer gekocht dat ik voor de band van het boek gebruikt heb. Het voelt heel zacht aan, lijkt een soort suède, en door de ingelegde gekleurde blokjes sprak het me aan. Maar eigenlijk was het niet geschikt om het boek er in te binden, want het kon niet gedund worden. Voor de chemise en de foedraal heb ik daarom een scan van het leer gemaakt, die met Photoshop bewerkt om de juiste kleur te krijgen en de aangepaste scan vervolgens geprint op Epson's 'matte paper' 178gr.
Daarna het papier gefixeerd met Concentrated Fixative 064 van Talens.


Boekmodel 10, Franse Band, 20ste eeuw, gemaakt door Ine.

Frans heeft een gedicht, gedrukt op een dubbelgevouwen A4, heel creatief als éénkaternboekje gebonden.


gedicht, gebonden door Frans

Jaap is zijn 'bindlijst' aan het afwerken en heeft twee Karolingische Banden afgemaakt. Hij vindt dit zo'n mooie binding dat hij er meerdere exemplaren van gebonden heeft !

Karolingisch Banden (9de eeuw) gebonden door Jaap.

Jaap stort zich nu op het ontbrekende chevronkapitaal van het Romaanse boek. Na veel uithalen en opnieuw beginnen is hij tenslotte tevreden met het resultaat.


boekmodel 2, Romaanse band, 11de eeuw, met chevronkapitaal.

Bert heeft thuis voorbereidingen getroffen om vandaag de katernen voor de Gotische Band te kunnen naaien. De bindingen bestaan uit leren bandjes met een snee in het midden. Door het uiteinde van het bandje diverse keren door de middensnee te trekken ontstaan twee ronde riempjes. Met een dubbele rondslag worden de katernen nu aan de dubbele bindingen genaaid, zodanig dat de bindingen helemaal opgevuld worden met naaigaren. Van de gedraaide leren riempjes is tenslotte niets meer te zien!


Bert naait de katernen voor boekmodel 4, de Gotische Band uit de 15de eeuw.

Ik moet een fotoalbum repareren, maar weet geen raad met het slot, waarvan een deel ontbreekt.
Na bestudering ervan komt Anton met een uitstekende oplossing. Hij buigt van een spijker een oog en slaat dat in het voorbord. Nu kan ik er een leren bandje met een ringetje aan bevestigen, zodat het boek weer gesloten kan worden, door het ringetje over de kopspijker aan het andere bord te drukken.
Ik laat vandaag mijn nieuwe aanwinst zien:
een draagbare, inklapbare 'fotostudio'.
Een sublieme oplossing voor het fotograferen van de boeken, zonder storende achtergronden.
Zoals altijd is ook deze dag weer veel te vlug voorbij.
Het was naast een creatieve dag, ook een zeer bijzondere dag omdat Berjan trakteerde
ter ere van zijn verjaardag én zijn aanstaande zilveren bruiloft,
en omdat Rob liet weten dat hij helaas tijdelijk niet meer kan komen.

Maar het was ook een dag waarop
we genoeg inspiratie opgedaan hebben om thuis verder uit te werken.